TRÁI BƠ – VÀ SỰ THẬT KỲ DIỆU VỀ TRÁI BƠ CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT

Nhắc đến những vùng đất đỏ đầy nắng và gió, sẽ thật thiếu sót nếu như chỉ biết đến những đồi cà phê bạt ngàn, mùa hoa hoa trắng muốt, mùa quả chín đỏ rực trời. Có một loài cây cũng lớn lên từ những mảnh đất khắc nghiệt này để rồi đơm hoa, kết trái mà cho ra một loại trái cây ngậy-thơm-béo-bổ mang tên trái Bơ. Bơ chẳng thơm ngào ngạt như trái sầu riêng, chẳng chua chua thanh thanh như những trái dâu tây, hay ngọt ngào như những trái dưa hấu đỏ tươi. Vẫn có sức mạnh lôi kéo người ăn đến lạ kỳ. 

Chẳng ai dám phủ nhận rằng trái Bơ là một loại quả được mệnh danh là siêu thực phẩm với tác dụng vô cùng hữu ích đối với sức khỏe, đặc biệt là với trẻ em và phụ nữ. Vậy có bao giờ bạn tự hỏi rằng loài cây này có hình dáng ra sao?Nguồn gốc từ đâu? Và có lợi ích như thế nào? Để hiểu rõ hơn về loại quả kỳ diệu này hôm nay tôi sẽ cùng các bạn đi tìm hiểu nhé!

ĐẶC ĐIỂM CỦA LOÀI BƠ

Nguồn gốc của cây bơ:

Theo chứng tích hóa thạch ghi nhận rằng loài bơ đã có mặt và phát triển hàng triệu năm về trước trên những vùng đất rộng lớn có khí hậu thổ nhưỡng  phù hợp như vùng phía bắc California, phía nam là Trung Mỹ.

Đến thế kỷ 17 chúng có mặt ở Tây Ban Nha và Jamaica. Theo thời gian chúng được theo chân những người từ nhiều phương đến các nước. Năm 1940 Bơ được một người Pháp mang đến Việt Nam tại tỉnh Lâm Đồng. Và cây Bơ của Việt Nam bắt đầu được biết đến từ đó. 

Cũng giống như cà phê, cây bơ là loại cây có yêu cầu rất cao về khí hậu và đất trồng. Không phải nơi nào chúng cũng có thể thích nghi và sinh sống được, hoặc có chăng trồng ở nơi không phù hợp thì cũng không đơm hoa, kết trái được. Vậy nên loài cây này được người dân trồng nhiều ở khu vực Tây Nguyên mang lại hiệu quả kinh tế rất cao.

Nổi bật tại một số vùng trồng bơ mang lại hiệu quả cao phải kể đến:

• Tại Đắk Lắk với điện tích trồng bơ lên tới 2.700 ha cùng 80.000 hộ dân đã trở thành vùng chuyên canh cây bơ lớn nhất Tây Nguyên với sản lượng hằng năm đạt tới 40.000 tấn 
• Lâm Đồng nổi tiếng là một trong những vùng có chất lượng bơ là  đặc sản mà ai đặt chân đến Đà Lạt cũng muốn mua về làm thức quà. Một loại trái cây bổ dưỡng của Lâm Đồng và Đà Lạt nói chung. Không phải loại đặc sản quá xa lạ nhưng chất lượng bơ Đà Lạt ngon hơn nhiều so với nơi khác đáng giá để thưởng thức một lần.
• Ở vùng đất Di Linh và các tỉnh Tây Nguyên cũng nổi tiếng với loại Bơ 034 là loại bơ cùng giống với bơ sáp nhưng cho ra những trái không chỉ chính vụ mà kể cả  trái vụ cũng mang đến năng suất cao và chất lượng. 
• Ngoài ra, ngày nay tại các khu vực phía bắc người dân bắt đầu tìm tòi, nghiên cứu và thử nghiệm các giống bơ thích hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng nơi này. Tuy nhiên như đã nói ở trên thì năng suất và chất lượng không thể bằng các khu vực Đông Nam Bộ và Tây Nguyên.

Đặc điểm cây bơ :

• Thân cây:

Chiều cao của thân cây tùy thuộc vào cách trồng cây. Nếu cây được trồng từ hạt, thân cây sẽ thẳng đứng. Khi cây được tầm 1-1,5m sẽ phân tán các cành ra các hướng. Chiều dài của các cành thì còn phụ thuộc vào điều kiện chăm sóc con người tác động lên chúng. 

Còn nếu cây bơ được trồng từ cành ghép thì thường có chiều cao thấp hơn, phân cành thấp hơn so với bơ được trồng từ hạt và thụ thuộc vào điểm được  ghép giữa gốc ghép với chồi ghép và quan trọng hơn cả vẫn là yếu tố con người chăm sóc tác động.

• Cành cây:

Các cành bơ được phân ra thành cành vượt và cành quả. Cành vượt là những cành không đơm hoa kết trái mà vươn lên cao để lấy ánh sáng cho cây. Còn cành quả đơm hoa và cho ra trái.

• Lá cây:

Lá cây bơ cũng giống như quả, đều mang những hình dạng và kích thước khác nhau tùy thuộc vào giống cây. Điển hình là các lá có hình elip, hình bầu dục, hình quả trứng… Lá cây có kích thước từ 5-20cm tùy loại.

• Hoa bơ:

Trung bình một cây bơ sẽ đơm rất nhiều hoa khoảng hơn một triệu bông mỗi đợt nhưng chỉ có một phần trăm là kết thành quả. Hoa bơ mang đầy đủ cả hai bộ phận đực cái, tuy nhiên nó không hoạt động cùng lúc. Mỗi bông sẽ nở hai lần và mỗi lần nở là một lần thay đổi giới tính của hoa.

• Hạt bơ:

Hạt bơ có vai trò vô cùng quan trọng từ những ngày đầu tiên của quá trình thụ phấn và cho ra trái. Mặc dù nó  chỉ chiếm khoảng 15%  kích thước trái bơ. 

Về hình dáng hạt thì nó cũng phụ thuộc vào loại bơ để cho ra những hình dạng khác nhau như hình tròn, hình elip hay hình thoi dài. 

Hạt bơ còn có tác dụng đối với y học, làm thuốc chữa các bệnh về tiểu đường, huyết áp, nấm hay giúp kháng khuẩn… 

Bơ có vào mùa nào? 

Đây có lẽ là câu hỏi nhiều người muốn biết để có thể chọn cho mình những trái bơ đúng vụ thơm ngon bổ dưỡng.

Vâng, mùa bơ bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 9 dương lịch hàng năm. Tháng 12 bơ bắt đầu đơm hoa,đến tháng giêng bơ kết thành những trái bơ non nớt. Sau đó đến tháng 3 bắt đầu chín và tháng tư, tháng 5 sẽ chín rộ. 

Tuy nhiên, không hẳn là bơ có vào tháng tư, tháng 5 mà còn tùy thuộc vào từng vùng miền ở nước ta. Bơ Lâm Đồng thì cho trái quanh năm. Còn ở Đà Lạt thì mùa bơ thường bắt đầu từ tháng 8 âm lịch là vào mùa. Chất lượng bơ Đà Lạt lại rất ngon và hơn nữa vào thời gian này các vùng khác không có nên bơ Đà Lạt lại càng được giá. Ở Lâm Hà – Lâm Đồng vào tháng 12 bơ lại có trái để bán phục vụ cho dịp Tết.Từ tháng 10 đến tháng 1 khu vực Đắc Lắc, Đắc Nông, Khu vực Tây Nguyên là mùa bơ bắt đầu.

Tuy nhiên trong những năm gần đây, các giống cây bơ ngày càng phong phú, bơ nhập ngoại, bơ trái vụ, chính vì thế mà bơ có quanh năm. Chẳng cần háo hức chờ đợi mùa bơ mới có thể thưởng thức được trái bơ ngon lành.

CÁC LOẠI BƠ PHỔ BIẾN HIỆN NAY

Có lẽ dù nhiều người đã từng thưởng thức những trái bơ thơm bùi, béo ngậy nhưng chắc hẳn không phải ai cũng biết đó là loại bơ gì có đặc điểm ra sao phải không nào? Hãy cùng chúng tôi đi tìm hiểu nhé!

Trái bơ được chia làm 2 loại: Bơ Sáp và Bơ Nước 

• Bơ sáp quả nhỏ hơn bơ nước nhưng cầm nặng tay hơn bơ nước, vỏ bơ thì sần sùi, ít láng bóng. Phần thịt thì có màu vàng đậm bở tơi và khô dẻo, có hình dạng tròn hoặc thuôn dài..
• Bơ nước quả to hơn bơ sáp nhưng cầm lên lại nhẹ tay, vỏ thường bằng phẳng, nhẵn. Phần thịt có màu vàng xanh, vàng nhạt hoặc trắng ướt nhão nhiều nước, cũng có hình tròn hoặc dài…

Nói đến đây chắc các bạn cũng dễ dàng nhận thấy loại bơ nào ngon hơn rồi phải không. Hiện nay, người dân chủ yếu là trồng các loại bơ sáp vì nó mang lại hiệu quả kinh tế cao. Vậy trên thị trường có những loại bơ sáp nào nổi tiếng dưới đây chúng tôi sẽ gợi ý cho các bạn nhé!

Bơ Sáp xuất hiện ở nước ta từ những năm 1940 theo chân người Pháp tới. Loại bơ này có nguồn gốc từ Mexico có mặt đầu tiên tại tỉnh Lâm Đồng của nước ta.Sau này theo thời gian được nhân rộng ra trồng khắp khu vực Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu… Và mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Bơ 34

Nhắc đến giống bơ này có lẽ tên tuổi của nó đã vươn xa ra ngoài thế giới, bởi loại bơ này không chỉ được buôn bán trong nước mà còn được xuất khẩu sang các nước khác.

Loại bơ này có hình dạng thuôn dài. to ở phần dưới rồi thuôn dài dần lên phần cuống. Chiều dài mỗi trái bơ vào khoảng 15-20cm, mỗi quả có cần nặng từ 3-7 lạng. Xét về chất lượng thì loại bơ này vô cùng thơm ngon, nó có phần thịt dày, vàng, dẻo béo, hạt lép, vỏ thì rất mỏng.

Được trồng chủ yếu ở các khu vực Tây Nguyên, đặc biệt là vùng Lâm Đồng cho ra những trái bơ có năng suất và chất lượng cao vượt trội so với các khu vực khác. Mùa thu hoạch của bơ 34 vào tháng 9 đến tháng 11. Tuy nhiên hiện nay loại bơ này được được trồng trái vụ được thu hoạch vào tháng tư tháng 5

Bơ Booth

Loại bơ này xuất hiện ở nước ta vào khoảng chục năm về trước có nguồn gốc từ Châu Mỹ được trồng phổ biến tại Đà Lạt. Bơ có hình tròn đều, chắc chắn, vỏ căng dày, phần thịt quả thì có màu vàng đậm, có độ dẻo và mùi thơm nhẹ. Cân nặng trung bình khoảng 2- 7 lạng, bơ có thời gian bảo quản khá lâu, có thể lên tới một tuần do lâu chín hơn so với các loại bơ khác. 

Bơ Tứ Qúy

Những năm gần đây giống Bơ Tứ Quý  được trồng khá rộng rãi và phổ biến. Bởi nó cho năng suất cao và giá thành bán ra thị trường cũng cao, mang đến lợi nhuận về kinh tế. Bơ Tứ Quý có nguồn gốc ở Đắk Lắk và được trồng phổ biến ở Tây Nguyên. Bơ có hình thuôn dài, mỗi quả có cân nặng khoảng nửa cân có quả lên tới 1 cân. Lớp vỏ mỏng và láng bóng, hạt nhỏ, phần thịt có màu vàng nhạt vị vô vùng béo và thơm ngon.

Bơ Hass

Bơ Hass có nguồn gốc từ nước Úc khi mang về nước ta bơ thích hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng nên đã cho ra năng suất lớn có giá trị cào trong lĩnh lực thương mại. Với lớp vỏ dày, cứng, màu xanh đậm hoặc màu tím, sần sùi. Phần thịt dẻo, béo có mùi thơm như mùi hạt dẻ. Cân nặng mỗi trái từ 3 đến 4 lạng. Mùa bơ Hass bắt đầu từ tháng 8 và kết thúc vào tháng 12.

Bơ Quốc Minh

Bơ Quốc Minh có hình dạng thon đều với lớp vỏ dày, láng bóng. Phần thịt nhiều, có màu vàng, dẻo thơm và có vị ngọt nhẹ. Cân nặng trung bình từ 4 đến 7 lạng, có quả lên tới 9 lạng. Thời gian bảo quản của bơ Quốc Minh cũng khá dài khoảng 1 tuần lễ. Loại bơ này được trồng phổ biến tại tỉnh Đồng Nai 

Bơ Sáp Đăk Lăk

Nghe cái tên gọi chắc hẳn các bạn cũng có thể biết được nó được trồng ở đâu đúng không nào. Loài bơ này được trồng phổ biến ở Đắk Lắk, cây có chiều cao khoảng 8 mét có nhiều cành lá xum xuê. Quả bơ có hình dạng bầu dục, chiều dài quả khoảng 15cm, mỗi quả có cân nặng từ 3 đến 7 lạng. Vỏ mỏng, cứng, màu xanh đậm, thịt quả rất dẻo mềm và thơm, màu ngả vàng trông rất hấp dẫn.

TÁC DỤNG CỦA QUẢ BƠ

Bơ là một trong những loại trái cây có giá trị dinh dưỡng cao và được sử dụng cho nhiều món ăn khác nhau bởi hương vị thơm ngon vốn có của nó.

Mỗi trái bơ chứa khoảng 20 loại vitamin và nhiều loại khoáng chất. Cụ thể như: Vitamin K,Folate, Vitamin C, Kali, Vitamin B5, Vitamin B6, Vitamin E. Mặt khác trong mỗi trái cũng chứa một lượng nhỏ khoáng chất: kẽm, đồng, sắt, magie, mangan, phốt pho, vitamin A, B1, B2và B3.

Nói dễ hiểu hơn thì, bơ chứa 160 calo, 2gr protein, 15gr chất béo lành mạnh, 7gr chất xơ, ít chất béo bão hòa và hầu như không chứa cholesterol.

Vậy nên, chúng có rất nhiều tác dụng đối với đời sống con người điển hình như:

Bơ tốt cho tim mạch:

Bơ có chứa chất béo không bão hòa, chất béo có trong bơ này là một loại axit oleic có lợi cho tim mạch, giảm viêm và đề phòng ung thư giống như dầu oliu. Thành phần chất béo trong bơ còn cung cấp khoảng 80% lượng calo. Ngoài ra chúng còn rất an toàn ngay cả khi đun nấu với nhiệt nên chúng ta có thể nấu được rất nhiều món ăn từ bơ.

Tốt cho mắt:

Bơ có chứa nhiều hợp chất carotenoids lutein và zeaxanthin có tác dụng làm cho đôi mắt của bạn khỏe mạnh hơn. Phòng ngừa và làm giảm nguy cơ đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng ở những người lớn tuổi.

Phòng chống loãng xương:

Nhờ có vitamin K nên quả bơ đã mang lại hiệu quả cao trong việc phòng chống bệnh loãng xương. Tăng cường khả năng hấp thụ canxi cung cấp vitamin D giúp chắc khỏe xương. Mỗi ngày bạn chỉ cần dùng một đến một nửa trái bơ cũng đã mang lại hiệu quả không ngờ tới.

4.Hỗ trợ ngăn ngừa ung thư:

Bơ có tác dụng làm ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Thậm chí trong quá trình thực hiện hóa trị liệu đối với người bị ung thư, bơ còn có tác dụng làm giảm các triệu chứng khó chịu của hóa chất gây ra.

5. Tốt cho phụ nữ mang thai và em bé:

Bơ cung cấp những dưỡng chất cần thiết giúp cho phụ nữ mang thai khỏe mạnh, giảm căng thẳng, trầm cảm, giúp thai nhi phát triển một cách toàn diện nhất là phần não bộ và hệ thần kinh. Bổ sung chất sắt, và hỗ trợ cải thiện tình trạng táo bón trong thai kỳ. Không chỉ đối với phụ nữ mang thai mà chất xơ chứa trong trái bơ còn phù hợp với mọi lứa tuổi trong việc cải thiện tình trạng táo bón, trĩ…  Kiểm soát lượng đường, ngăn ngừa bệnh tiểu đường thai kỳ, bơ chứa nhiều canxi làm giảm tình trạng chuột rút và giảm nguy cơ tiền sản giật…

6. Hỗ trợ giảm cân và làm đẹp da:

Mặc dù bơ có nhiều chất béo, tuy nhiên chất béo này là dạng chất béo không bão hòa đơn, rất tốt cho quá trình giảm cân. Bởi bơ tạo cảm giác no lâu hơn, giảm tình trạng thèm ăn, giúp cơ thể hấp thụ ít calo rất phù hợp với người đang thực hiện giảm cân. Đặc biệt bơ còn được các chị em phụ nữ dùng để đắp mặt cho làn da tươi sáng.

MỘT SỐ LƯU Ý KHI SỬ DỤNG BƠ

Mặc dù bài viết này đề cập khá nhiều về lợi ích của trái bơ, tuy nhiên các bạn cần nhớ thực phẩm nào sử dụng quá nhiều hoặc không đúng cách đều sẽ phản tác dụng ngược. Dưới đây là một số lưu ý nhỏ khi sử dụng bơ trong bữa ăn hằng ngày:

• Đối với phụ nữ đang cho con bú, bơ làm giảm việc tiết sữa, hoặc có thể làm cho trẻ đau bụng, đi ngoài nếu sử dụng quá nhiều.
• Bơ có chứa estragole và anethole chất này ảnh hưởng đến hoạt động của gan khi bạn sử dụng quá nhiều lượng bơ trong ngày. 
• Làm giảm nồng độ cholesterol trong máu, vì hoạt chất beta – sitosterol sẽ hấp thụ các cholesterol cần thiết, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt cholesterol tốt cho cơ thể.
• Làm giảm tác dụng của thuốc chống viêm, dễ gây loãng máu.
• Dễ làm tăng cân: nếu tiêu thụ quá nhiều bơ, thì hàm lượng calo sẽ cao, khiến bạn đối diện với vấn đề cân nặng.

Trên đây là những tác hại của bơ nhưng các bạn cần hiểu rằng bơ chỉ có hại khi các bạn chưa biết cách sử dụng đúng cách, hoặc quá lạm dụng. Vậy nên các bạn cần sử dụng với lượng vừa đủ để mang lại lợi ích vàng cho sức khỏe của mình

MỘT SỐ MÓN ĂN TỪ TRÁI BƠ

Bơ có hương vị vô cùng thơm ngon và bổ dưỡng chính vì thế trong nhu cầu ăn uống hằng ngày chúng được chế biến thành nhiều món khác nhau như:

1. Sinh tố bơ
2. Salad bơ
3. Bánh mỳ nướng bơ và phomai
4. Kem bơ
5. Bơ lăn bột chiên giòn
6. Sinh tố bơ sữa đậu nành 
7. Thạch rau câu bơ
8. sinh tố bơ cùng các loại hoa quả như: mãng cầu, xoài…
9. Chè bơ với đậu xanh cốt dừa
10.  Bơ dầm sữa chua cùng trái cây.

Bài viết của chúng tôi hôm nay đã phần nào tổng hợp những điều cần biết về loài bơ. Mong rằng các bạn có thể từ lượng kiến thức này có thể hiểu và mua về cho mình những trái bơ ngon, chế biến thành nhiều món cho gia đình. Góp phần cải thiện sức khỏe, tuy nhiên các bạn cũng cần nhớ không nên quá lạm dụng loại thực phẩm này nếu không sẽ mang lại nhiều tác hại cho sức khỏe. Cảm ơn các bạn đã đón đọc!